Tiosiarczan sodu (Na2S2O3) – nieorganiczny związek chemiczny, sól nietrwałego kwasu tiosiarkowego i sodu. Zwykle występuje jako pentahydrat, Na2S2O3•5H2O

Związek ten w temperaturze pokojowej jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym o gęstości 1,67 g/cm³

Rozpuszcza się w wodzie w temperaturze 20°C – 68,4 g/100 cm³; w temperaturze 100°C – 255 g/100 cm³. Pentahydrat w temperaturze 48°C rozpuszcza się w swojej wodzie krystalizacyjnej, po schłodzeniu jest w stanie cieczy przechłodzonej. Po wrzuceniu do cieczy jednego kryształku tiosiarczanu sodu natychmiast odrastają od niego następne kryształy z wydzieleniem ciepła ogrzewa się do temperatury około 45°C. Zjawisko to wykorzystywane jest w turystycznych ogrzewaczach dłoni.

W tradycyjnej fotografii związek ten jest stosowany jako utrwalacz, ponieważ tworzy trwałe kompleksy z jonami srebra, dzięki czemu usuwa po wywołaniu nienaświetlony bromek srebra z kliszy.

2 S2O32− + AgBr → [Ag(S2O3)2]3− + Br–

Występuje pod nazwą antychlor jako środek usuwający chlor np. po bieleniu. Stosowany jest również do zbijania zbyt dużej ilości chloru w basenie.

S2O32- + 4Cl2 + 5H2O → 2SO42- + 8Cl– + 10H+

Często jest używany w analizie chemicznej (jodometria). Jest jedną z odtrutek na cyjanek potasu.

Po zakwaszeniu, roztwór tiosiarczanu sodu natychmiast mętnieje wskutek rozkładu powstającego kwasu tiosiarkowego do siarki, dwutlenku siarki i wody:

S2O32− + 2H+ → [H2S2O3] → S↓ + SO2 + H2O

Wydzielająca się siarka tworzy zawiesinę koloidalną.

Źródło: Wikipedia.pl

Analiza jakościowa

1) Reakcje z azotanem(V) srebra

Azotan(V) srebra wytrąca biały osad tiosiarczanu srebra, który natychmiast brunatnieje, przyjmując ostatecznie barwę czarną. Czarna barwa pochodzi od finalnego produkty rozpadu tiosiarczanu srebra – siarczku srebra.
  



2) Reakcje z kwasem siarkowym(VI)

Kwas siarkowy(VI) powoduje rozkład tiosiarczanów z wydzieleniem wolnej siarki (obserwuje się zmętnienie roztworu) i ditlenku siarki o duszącym zapachu.
 


3) Reakcje z manganianem(VII) potasu

W środowisku kwaśnym manganian(VII) potasu utlenia jony tiosiarczanowy do siarczanowego(VI) (tworzyć się również mogą ditioniany i tetrationiany):
 



Obserwujemy odbarwienie się roztworu (kationy manganu(II) w roztworach rozcieńczonych są bezbarwne).

4) Reakcje z jodem

Jod w środowisku kwaśnym utlenia jon tiosiarczanowy do tetrationianu. Obserwujemy odbarwienie roztworu.