Reakcja z azotanem(V) srebra

Azotan(V) srebra tworzy z jonami szczawianowymi biały osad szczawianu srebra.

 Reakcje z manganianem(VII) potasu:

W środowisku kwaśnym manganian(VII) potasu utlenia jon szczawianowy do ditlenku węgla. Reakcja zachodzi szybciej po ogrzaniu probówki w łaźni wodnej.

Azotan(V) amonu, (inaczej saletra amonowa, NH4NO3) – nieorganiczny związek chemiczny sól kwasu azotowego i amoniaku.

Powstaje w wyniku zobojętnienia kwasu azotowego amoniakiem lub węglanem amonu:

HNO3 + NH3 → NH4NO3
2HNO3 + (NH4)2CO3 → 2NH4NO3 + H2O + CO2

Inną metodą jego otrzymywania jest reakcja podwójnej wymiany między azotanem potasu lub sodu i siarczanem(VI) amonu:

(NH4)2SO4 + 2KNO3 → 2NH4NO3 + K2SO4

Saletra amonowa jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym. Jest higroskopijna. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie (w temperaturze pokojowej 214 g w 100 g H2O). Proces rozpuszczania się NH4NO3 w wodzie jest dość silnie endotermiczny (ΔHo = 26 kJ/mol), dzięki czemu mieszanina saletry amonowej z lodem jest bardzo dobrą mieszaniną chłodzącą.

Azotan amonu ma właściwości utleniające. Przy podgrzewaniu rozkłada się stopniowo na podtlenek azotu i wodę:

NH4NO3 → N2O + 2H2O

Topi się w temperaturze 169°C. W temperaturze 210°C rozkłada się wybuchowo:

2NH4NO3 → 2N2 + O2 + 4H2O

Azotan(V) potasu, znany także pod nazwami zwyczajowymi saletra potasowa i saletra indyjska, to sól potasu i kwasu azotowego o wzorze KNO3. Rozpuszcza się w wodzie (w temperaturze 20°C – 31,6 g/100 cm³; w temperaturze 100°C – 246 g/100 cm³).

Azotan potasu występuje w przyrodzie w niewielkich ilościach w postaci minerału nitrokalitu w krajach o suchym, gorącym klimacie, m.in. w Chinach i Indiach. Z tych państw była sprowadzana do Europy, czemu zawdzięcza nazwę „saletra indyjska”.

Obecnie otrzymuje się ją głównie w reakcji podwójnej wymiany między azotanem(V) sodu i chlorkiem potasu (strąca się najtrudniej rozpuszczalny spośród tych soli chlorek sodu):

NaNO3 + KCl → KNO3 + NaCl

Saletra potasowa jest bezbarwnym lub białym, krystalicznym ciałem stałym. Jej temperatura topnienia wynosi 334°C. Przy ogrzaniu do 400°C rozkłada się na azotan(III) potasu i tlen:

2KNO3 → 2KNO2 + O2

Azotan(V) srebra (inaczej lapis od łac. lapis infernalis – kamień piekielny), AgNO3 – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu azotowego i srebra.

Otrzymuje się go w reakcji stężonego kwasu azotowego z metalicznym srebrem zgodnie z zapisem:

3Ag + 4HNO3 → 3AgNO3 + NO↑ + 2H2O

Azotan srebra jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym o gęstości 4,35 g/cm³. Jest on bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, co jest o tyle niezwykłą właściwością, że rozpuszczalność soli srebra(I) rzadko przekracza 1 g na 100 g H2O. Co więcej, rozpuszczalność AgNO3 bardzo szybko wzrasta wraz z temperaturą. Np. dla temperatury 0°C wynosi 120 g na 100 g H2O, dla 20°C – 215 g, dla 80°C – 669 g, a dla 100°C już 1024 g. Odczyn roztworu jest lekko kwaśny. Azotan srebra topi się w temperaturze 212°C. Po podgrzaniu powyżej 444°C rozkłada się na wolne srebro, dwutlenek azotu i tlen:

2AgNO3 → 2Ag + 2NO2 + O2

Azotan srebra ma właściwości utleniające. Działa żrąco na skórę, pozostawia trudne do usunięcia czarne plamy z rozdrobnionego metalicznego srebra.

Lapis służy do otrzymywania innych związków srebra. Jest używany w chemii analitycznej np. do wykrywania aldehydów (próba Tollensa). Używa się go także do srebrzenia luster, do otrzymywania halogenków srebra (przede wszystkim bromku srebra) używanych jako substancje światłoczułe w technice fotograficznej, do produkcji materiałów wybuchowych (np. Acetylenek srebra), w medycynie jako środek antyseptyczny oraz do zabiegu Credégo

„Lapis” dostępny dawniej w aptece składał się w 33% z AgNO3 i w 66% z KNO3

źródło: Wikipedia.pl

Analiza jakościowa

1) Reakcja charakterystyczna

W reakcji charakterystycznej na jon azotanowy(V) wykorzystuje się właściwości utleniające jonu azotanowego(V). Nosi ona nazwę reakcji obrączkowej.

Sposób wykonania: do 2-3 kropli badanej próby dodajemy 20-30 kropli stężonego kwasu siarkowego (10-krotny nadmiar w stosunku do próby). Zawartość probówki chłodzimy pod strumieniem zimnej wody. Zimną probówkę przechylamy i wprowadzamy ostrożnie po ściance roztwór siarczanu(VI) żelaza(II) (co najmniej 4-krotny nadmiar w stosunku do użytej probówki). Ustawiamy ostrożnie, nie mieszając, probówkę w pionie. Na granicy zetknięcia się dwóch cieczy o różnej gęstości powstaje brunatna obrączka. Zachodzą tu następujące reakcje:
 


Powstający brunatny kompleks żelaza(II) jest nietrwały, szczególnie w podwyższonej temperaturze.